روزنامه نو زوریخ شنبه ۲۰ ژوئیه ۲۰۲۴ در گزارش خود به موضوع افغانستان پرداخت. این روزنامه می نویسد، در آگوست ۲۰۲۱، کشورهای غربی به‌طور شتابزده افغانستان را ترک کردند. ایالات متحده، آلمان، فرانسه، سوئیس – همه آنها کارکنان خود را از افغانستان خارج کردند و دفاتر و سفارت‌های خود را بستند. در این میان تصاویری از صدها نفر از مردم محلی ناامید که به هواپیماهای در حال حرکت در باند چسبیده بودند، در سراسر جهان منتشر شد. همه آنها می‌خواستند به هر طریقی که شده از کشور فرار کنند، به دلیل ترس از طالبان که قدرت را در کشور به دست گرفته بودند.
امروز، سه سال بعد، طالبان کشور شکست خورده را تحت کنترل خود قرار داده است. گروه تروریستی حکومت می‌کند و غرب، اکنون به آرامی و بی سروصدا به هندوکش بازمی‌گردد. در صدر این بازگشت، دولت فدرال سوئیس قرار دارد. سوئیس قصد دارد در پاییز ۲۰۲۴ دفتر بشردوستانه خود در کابل را بازگشایی کند. این خبر را وزارت امور خارجه سوئیس به درخواست روزنامه نو زوریخ اعلام کرد.
چهار نفر از اعضای تیم بشردوستانه سوئیس در کابل مستقر خواهند شد. آنها پروژه‌های بشردوستانه‌ای را که توسط دولت سوئیس تأمین مالی می‌شود، در محل اجرا خواهند کرد. مسئولیت ارتباطات دیپلماتیک همچنان بر عهده سفارت سوئیس در پاکستان خواهد بود.
سوئیس یکی از نخستین کشورهای غربی است که دوباره در افغانستان فعال می‌شود. بر اساس گزارش بلومبرگ، چندین کشور اروپایی دیگر نیز در حال بررسی بازگشایی سفارت‌های خود هستند. ایتالیا اخیراً مأموریتی برای بررسی وضعیت انجام داد و وزیر امور خارجه اسپانیا گفته است: «به محض فراهم شدن شرایط امنیتی حداقلی، سفیر خود را بازخواهیم گرداند.»
در آلمان نیز در حال حاضر بحث‌های شدیدی در جریان است. سخنگوی سیاست خارجی حزب سوسیال‌دموکرات (SPD)، نیلز اشمید، در یک مقاله نوشت که «زمان برای یک سیاست جدید در قبال افغانستان فرا رسیده است». آلمان باید درباره اعزام مجدد دیپلمات‌ها به کابل فکر کند. آلمان می گوید، بایکوت کشور نه حکومت طالبان را پایان می‌دهد و نه به مردم محلی کمک می‌کند.
این رسانه در ادامه می نویسد، نیاز مردم افغانستان بسیار زیاد است؛ آنها از گرسنگی و گرما رنج می‌برند. زنان و دختران اجازه حضور در مدارس و دانشگاه‌ها را ندارند. افرادی که برخلاف قوانین طالبان عمل کنند، در استادیوم‌های ورزشی شلاق می‌خورند. بنابراین کمک‌های بین‌المللی بسیار مورد استقبال است. منتقدان به بازگشت کشورهای غربی، این تصمیم را انگیزه های خودخواهانه این کشورها در جهت کاهش مهاجرت نسبت داده اند.
افغانستان یکی از مهم‌ترین کشورهای مبدأ پناهندگان است. ۲.۶ میلیون پناهنده اهل افغانستان در سراسر جهان ثبت شده‌اند. در سوئیس نیز پناهجویان افغانستانی در چند سال اخیر بزرگترین گروه پناهندگان را تشکیل داده‌اند. مشکل این است که افرادی که درخواست پناهندگی‌شان پذیرفته نمی‌شود، نمی‌توانند به افغانستان بازگردانده شوند. زیرا وضعیت در محل بسیار وخیم توصیف می شود.
اخیراً در آلمان، این مسئله احساسات زیادی را برانگیخت. در شهر مانهایم، یک جوان اهل افغانستان در اواخر ماه مه یک پلیس را با چاقو به قتل رساند. صدراعظم آلمان اولاف شولتز (SPD) بلافاصله اقدامات شدیدتری را اعلام کرد. او گفت: «چنین مجرمانی باید اخراج شوند – حتی اگر از سوریه و افغانستان باشند.» او افزود که منافع امنیتی آلمان مهم‌تر از منافع حفاظتی مجرم است. زیگمار گابریل، وزیر امور خارجه سابق، از دولت آلمان خواست که با طالبان مذاکره کند تا اخراج‌ها به افغانستان قانونی شود.
از آن زمان، دولت آلمان بر روی اجرای برنامه‌های شولتز کار کرده است. همچنین در سوئیس نیز اتفاقاتی در حال رخ دادن است. دبیرخانه مهاجرت سوئیس (SEM) در جواب سوال روزنامه نو زوریخ اعلام کرد که در حال بررسی شرایطی است که تحت آن افراد با پرونده‌های جنایی به افغانستان اخراج شوند. این موضوع جدید است. از زمان به دست گرفتن قدرت توسط طالبان در آگوست ۲۰۲۱، سوئیس هیچ اخراجی به افغانستان انجام نداده است. تعداد مجرمان تحت تأثیر این تغییر مشخص نیست.
این روزنامه در ادامه می نویسد، برنامه همکاری سوئیس با طالبان در میان سیاستمداران محافظه‌کار محبوبیت دارد. نیکولو پاگانی، نماینده حزب میانه‌رو، گفت: «اگر یک درخواست‌کننده پناهندگی مرتکب تجاوز یا قتل شود، ما باید او را به افغانستان اخراج کنیم.» او افزود: «اگر لازم باشد، مقامات سوئیس باید برای این منظور با طالبان تماس بگیرند.»
کریستین وازرفالن، نماینده حزب (FDP) نیز اظهار داشت که افراد مجرم باید هر چه سریع‌تر اخراج شوند. او گفت: «اگر برای این کار به توافق با طالبان نیاز باشد، سوئیس باید این کار را انجام دهد.» با این حال، او تاکید کرد که نباید هیچ پولی به رژیم غیرقانونی داده شود و امنیت افراد درگیر باید تضمین شود.
سیاستمداران چپ و سازمان‌های غیردولتی (NGO) اما محتاط‌تر هستند. هم سازمان کمک به پناهندگان سوئیس و هم کمیساریای عالی سازمان ملل برای پناهندگان (UNHCR) از اخراج به افغانستان هشدار می‌دهند.
سیبل ارسلان، نماینده حزب سبز، گفت: «افغانستان کشور امنی برای بازگشت نیست. بنابراین سوالات بزرگی برای من مطرح می‌شود.» اما او از حضور دوباره سوئیس در کابل در پاییز استقبال کرد. او گفت که نمایندگان سوئیس می‌توانند بهترین تصویر را از وضعیت موجود در محل به دست آورند. او افزود: «هر گونه ارزیابی احتمالی درباره اخراج مجرمان باید پس از دست‌یابی به این اطلاعات معتبر انجام شود.»
همکاری با طالبان در زمینه مهاجرت اما پیش‌بینی نشده است. دبیرخانه مهاجرت سوئیس که مسئول بازگشت‌ها و یا اخراج پناهجویان است، تا کنون با حکومت افغانستان در تماس نیست. اما هیئت سوئیس که در پاییز به افغانستان بازمی‌گردد، با طالبان همکاری خواهد کرد. در ابتدا قرار بود که در تابستان ۲۰۲۴ به کابل سفر کنند، اما بازگشایی دفتر به دلیل تجهیزاتی که لازم بود، به تأخیر افتاد. وزارت امور خارجه سوئیس به روزنامه نو زوریخ نوشته است که نمایندگان در کابل با طالبان در سطح فنی تماس خواهند گرفت، جایی که برای اجرای پروژه‌ها ضروری است.
Photo by Mohammad Husaini on Unsplash