هنگامی که به ظاهر کارت‌های اقامت نوع “ب” کاری و “ب” پناهندگی نگاه می‌کنیم، تفاوت چندانی بین آنها مشاهده نمی‌شود و تنها یک کلمه، یعنی “پناهنده”، آنها را از هم متمایز می‌کند. با این حال، وقتی به قوانین پناهندگی و مقررات مربوط به اتباع خارجی در سوئیس نگاهی دقیق‌تر داشته باشیم، تفاوت‌های عمده‌ای بین این دو وجود دارد.
کارت اقامت نوع “ب” کاری معمولاً پس از تغییر مدرک موقت “ف” یا از طریق ازدواج یا الحاق خانواده به دست می‌آید. این موضوع برای افرادی صدق می کند که هنگام ورود به سوئیس، پس از انجام مصاحبه، به عنوان پناهنده پذیرفته نشده و درخواست پناهندگی‌شان رد شده است. با این وجود، به دلیل شرایط دشوار در کشور مبدأ، این افراد از سوئیس اخراج نشده و مجوز اقامتی موقتی به آنها تعلق میگیرد. پس از گذشت پنج سال، این افراد می توانند از طریق “کار کردن” مجوز موقت “ف” خود را به مجوز “ب” کاری تبدیل کنند. این تغییر وضعیت بر اساس اشتغال است و به طور قانونی، وضعیت پناهندگی فرد همچنان همان است که پنج سال قبل توسط دبیرخانه مهاجرت رد شده است. در سوئیس، مدرک پناهندگی نوع ب، به دلیل شرایط کشور مبدا و اساس پناهندگی (مثل خطراتی که جان شخص را در خطر می اندازد)، سطح بالاتری از حمایت، امنیت، و اعتبار را برای فرد فراهم می‌کند. این در تضاد است با مدرک نوع ب کاری، که چنین حمایت ویژه‌ای را در بر ندارد. جامعه سوئیس به طور کلی از افرادی که عنوان واقعی کلمه “پناهنده” هستند و واقعاً به حمایت نیاز دارند پشتیبانی می‌کند و این امر در سیاست‌ها و نگرش‌های اجتماعی انعکاس پیدا کرده است.
حال چه نکاتی در قسمت گرفتن تصمیم درست مهم است؟
اگر ب کاری دارید و نمی دانید آیا برای پناهندگی درخواست ارسال کنید یا خیر، نکات زیر را در نظر داشته باشید:
پاسپورت افغانی/سبز خارجی یا پاسپورت پناهندگی آبیافغانستانیها به طور کلی تجربیات چندان خوبی با پاسپورت افغانستان نداشته‌اند، چه در داخل افغانستان و چه در سوئیس. دولت‌های فاسد پیشین برای صدور پاسپورت، مشکلات بسیاری برای مردم ایجاد کرده بودند. با وجود همه مشکلات اداری و رهبری در سفارت افغانستان در ژنو، بسیاری با پرداخت رشوه و زور و درگیری توانستند پاسپورت‌های افغانی دریافت کنند. پس از سقوط دولت جمهوری فاسد، تا نزدیک به دو سال خبری از صدور پاسپورت در سوئیس نبود، تنها به این دلیل که سفارت افغانستان ادعا می‌کرد مسئول صدور پاسپورت است و به زودی این کار را آغاز خواهد کرد. در این مدت، بسیاری از پناهندگان آسیب‌های روانی دیدند یا نزدیکان خود را از دست دادند. این وضعیت تا زمانی ادامه یافت که دادگاه عالی فدرال سوئیس سال گذشته پناهندگان اهل افغانستان را اصطلاح “بی سند” طبقه بندی کرد و دستور توزیع پاسپورت‌های خارجی سبز رنگ را صادر کرد، که به افرادی اعطا می‌شود که مقامات کشورشان امکانات لازم برای توزیع پاسپورت را ندارند. سوال این است، تا چه زمانی وضعیت به رسمیت نشناخته شدن حاکمیت فعلی افغانستان ادامه خواهد یافت؟ اگر روزی این حاکمیت یا حکومت دیگری به رسمیت شناخته شود، تمام کسانی که امروز پاسپورت خارجی سبز دریافت کرده‌اند باید آن را به دبیرخانه مهاجرت سوئیس تحویل دهند و در صف سفارت افغانستان زیر پرچم سفید برای دریافت پاسپورت جدید قرار بگیرند.
اما برای کسانی که مدرک پناهندگی نوع ب دارند، نکته مثبت این است که تمام ارتباطاتشان با دولت و مقامات افغانستان قطع می‌شود و آنها پاسپورت پناهندگی آبی رنگ دریافت می‌کنند که هر بار ۵ تا ۱۰ سال اعتبار دارد.
سفر به افغانستانیک موضوع مهم دیگر، سفر به افغانستان است. هرچند که “سلام سوئیس” به طور مکرر توصیه کرده است که از سفر به افغانستان خودداری شود، با این حال، برخی افراد به دلایل خاص نیاز به سفر به افغانستان دارند. دارندگان مجوز اقامت نوع ب کاری به همراه پاسپورت افغانی یا پاسپورت سبز خارجی، ممنوعیتی برای سفر به کشور مبدا ندارند.لازم است توجه داشته باشیم که با پاسپورت پناهندگی آبی، سفر به کشور مبدا ممنوع است و تصمیم برای سفر به کشور مبدا می‌تواند آینده شما را در سوئیس به خطر بیندازد.
شانس تغییر ب کاری به ب پناهندگیهمانطور که می‌دانید، پناهندگان افغانستانی تا پیش از این، در میان آسیب‌پذیرترین گروه‌های پناهنده در سوئیس بودند. تا سال گذشته، امکان دریافت مدرک پناهندگی ب به اصطلاح سیاسی، تقریباً یک رویای دست‌نیافتنی برای اکثریت پناهجویان افغانستانی بود، چرا که درخواست پناهندگی بیش از ۹۷ درصد آنها رد می‌شد. از بین افراد رد شده، اکثرا مردان تنها در معرض خطر اخراج اجباری قرار می گرفتند، در حالی که بقیه مجبور بودند با دریافت مدرک موقت نوع “ف” سالها سخترین شرایط حقوقی را در سوئیس تجربه کنند. این در حالی بود که پناهجویان از بعضی کشورها تحت شرایط مشابه، مدرک پناهندگی ب دریافت می‌کردند. با این حال، پس از تسلط طالبان بر افغانستان و وضعیت ویژه‌ای که برای زنان افغانستانی به وجود آمد، دولت‌های اروپایی تصمیم گرفتند رویکرد جدیدی در قبال پناهندگی زنان افغانستانی اتخاذ کنند، که دبیرخانه مهاجرت سوئیس نیز در ژوئیه سال گذشته این رویکرد را پذیرفت و به اجرا گذاشت. این اقدام را می‌توان یکی از مهم‌ترین لحظات در تاریخچه پناهندگی سوئیس دانست، جایی که برای اولین بار، افغانستانی‌ها به صورت گسترده به عنوان پناهنده پذیرفته می‌شوند. با این وجود، با توجه به تلاش‌های احزاب راست‌گرای افراطی که در پارلمان نفوذ دارند، نمی‌توان پیش‌بینی کرد که این قوانین تا چه زمانی پابرجا خواهند ماند. تحولات در افغانستان نیز می‌تواند به سرعت بر قوانین پناهندگی سوئیس تأثیر بگذارد.
اعتبار پاسپورت سفرمشخصا پاسپورت پناهندگی آبی رنگ، از نظر اعتبار، بر پاسپورت افغانی و پاسپورت سبز خارجی برتری دارد. با این حال، در برخی موارد، این اعتبار می‌تواند مراحل دریافت ویزا را کند تر کند. به عنوان مثال، در مورد ویزای ترکیه، اخذ ویزا با استفاده از پاسپورت افغانی بسیار ساده‌تر است نسبت به استفاده از پاسپورت‌های آبی یا سبز. دریافت ویزای ترکیه با پاسپورت های خارجی سبز و پناهندگی آبی پیچیده و زمانگیر است و برای دریافت یک ویزای یکماهه نیازمند ارائه تقریبا یک پرونده با تعداد زیادی مدارک به سفارت ترکیه است. همچنین، در قسمت دریافت ویزای پاکستان، پاسپورت پناهندگی آبی و پاسپورت خارجی سبز ممکن است موانعی ایجاد کنند.
آیا روند تبدیل مدرک ب کاری به مدرک ب پناهندگی به همان شکلی است که مدرک موقت به پناهندگی تبدیل می‌شود؟ در مورد این سوال دو شرایط ممکن است:
۱- آنهایی که پروسه پناهندگی را طی کردند: زنان افغانستانی که پیشتر به تنهایی یا با خانواده از طریق مرزها وارد سوئیس شده، مصاحبه پناهندگی انجام داده و مجوز نوع ف دریافت کرده‌اند، و بعد از آن از طریق کار یا تحصیل، مجوز ب کاری به دست آورده‌اند. این گروه باید برای دریافت پناهندگی به دبیرخانه مهاجرت درخواست چندگانه ارسال کنند. آنها ابتدا نامه‌ای شامل هفت سوال دریافت می‌کنند و پس از آن مجوز نوع ب پناهندگی.
۲- آنهایی که پروسه پناهندگی را طی نکردند: زنان افغانستانی که بدون طی کردن پروسه پناهندگی و از طریق ازدواج یا الحاق خانواده وارد سوئیس شده‌اند. این گروه پس از ارسال درخواست پناهندگی به دبیرخانه مهاجرت، باید به یکی از مراکز فدرال پذیرش پناهندگان مراجعه کرده و درخواست پناهندگی خود را با ثبت اثر انگشت به طور رسمی ثبت کنند. پس از آن، احتمالا یک مصاحبه کوتاه پناهندگی انجام خواهد شد و سپس مجوز نوع ب پناهندگی دریافت خواهند کرد.
آیا می توان از فرم هایی که برای مدرک اف در وبسایت سلام سوئیس وجود دارد برای ب کاری هم استفاده کرد؟خیر، فرم درخواست مدرک نوع ف، متناسب با شرایط کلی افراد دارای مدرک موقت طراحی شده است. برای درخواست تغییر از مدرک کاری به مدرک پناهندگی نوع ب، باید درخواستی متناسب با شرایط فردی و خانوادگی متقاضی نوشته شود و تمامی جوانب به دقت در نظر گرفته شود. به عنوان مثال، در نظر گرفته شود که فرد از طریق پیوستن به خانواده وارد سوئیس شده است یا اینکه مدرک کاری دریافت کرده و در حال حاضر دارای شغل است.
اگر در چند ماه آینده مدرکم را بتوانم به C تغییر دهم، آیا باز هم معقول هست که برای ب پناهندگی درخواست بدهم؟خیر، اگر قصد دارید به زودی برای مدرک اقامت نوع C اقدام کنید، نیازی به تغییر مدرک اقامت نوع ب کاری به ب پناهندگی نیست. مدرک C خود نوعی اقامت دائم و بدون قید و شرط است و از نظر عملکرد و اعتبار، از هر دو نوع مدرک ب برتری دارد. تنها چالش این است که تا زمان دریافت تابعیت، باید از پاسپورت افغانی یا پاسپورت سبز استفاده کنید.
در صورتی که درخواست من رد شود، آیا موظف به پرداخت هزینه ۶۰۰ فرانکی پروسه هستم؟ بله، در صورت رد شدن درخواست شما به هر دلیل، مسئولیت پرداخت هزینه ۶۰۰ فرانکی مربوط به پروسه به عهده‌ی شما خواهد بود.آیا “سلام سوئیس” می‌تواند به من در نوشتن درخواست کمک کند؟ بله، قطعاً این امکان وجود دارد، اما باید توجه داشته باشید که استفاده از این خدمات برای شما هزینه‌بر خواهد بود.نظر سلام سوئیس چیست؟سلام سوئیس به شما نکات کلیدی مرتبط با این موضوع را روشن کرده است. اینکه آیا شما تصمیم به ارسال درخواست برای پناهندگی نوع ب می‌گیرید، به عهده خود شماست. ما در این مقاله سعی کردیم اطلاعات مهمی را گردآوری کنیم تا شما بتوانید تصمیم گیری بهتری داشته باشید و در صورت وجود فرصت، از آن بهره‌مند شوید.
Photo by Christian Lue on Unsplash